Dinlerin bir egzoterik (exoteric) yani dış, bir de ezoterik (esoteric) yani iç yanı olduğu bilinmektedir. Mistisizm ve tasavvuf, bu ezoterik yanla ilgili öğretilerdir. Kadim kültürlerde, biri halka açık törenlerle yürütülen dinî, diğeri ise yalnızca inisiyelere yani üyelere açık sırrî kültler vardı. Halka yönelik öğreti, birlikte yaşam için ahlâk kuralları ve toplum düzenini amaçlarken, gizlemli öğreti ise kendini bilme, aydınlanma ve kurtuluşu amaçlıyordu. Mısır’da İsis kültü, Hermetic myster’ler; Yunan’da Eleusis ve Orphic myster’ler; Perslerde Mazdeizm, Güney Mezopotamya’da Maniheizm bu tür öğretiler için önde gelen örneklerdir. Myster, Grekçe bir sözcüktür ve “sır, gizem” demektir. Myein, “kapatmak” anlamına gelir ve Mysterion yani gizem [...]